ලාංකීය ගුවන්විදුලියේ ආරම්භය

ලෝක සන්නිවේදන ඉතිහාසය අලුත් මගකට යොමු කල සොයාගැනීමක් බවට ගුවන් විදුලිය පත් වුයේ එමගින් සිදු වු සමාජ වෙනස නිසාය .ලෝකයේ ගුවන් විදුලි ප්‍රචාරක කටයුතු ආරම්භ වී කෙටි කාලයක් යන විට ලංකාවේ ද ගුවන් විදුලිය ආරම්භ විය .1920 පමණ වු කාලයේ සිටම ලංකාවට ගුවන් විදුලිය හදුන්වා දීම පිළිබදව සාකච්චා පවත්වා ඇත .  1922 වර්ෂයේදී ලංකා වයර්ලස් සංගමය පිහිටුවා ගෙන ඇත .1923 වර්ෂයේදී මෙහි නම ලංකා ආධුනික රේඩියෝ සමාජය ලෙසින් වෙනස් කෙරුණි .මෙමගින් ලංකාවේ ගුවන් විදුලි ප්‍රචාරය සදහා බලපත්‍ර ඉල්ලා සිටින ලදී .ඒ අනුව එවකට ලංකාවේ තැපැල් හා විදුලි සංදේශ දෙපාර්තමේන්තුවේ ප්‍රධාන ඉංජිනේරු වරයා  වු එඩ්වඩ් හාපර් ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් යුතු කමිටුවක් මේ පිළිබදව සොයා බැලීමට පත් කරන ලදී .එම කමිටුව මගින් පහත සදහන් කරුණු පිළිබදව සොයා බලන ලදී .

I.        ලංකාවේ ගුවන් විදුලි ප්‍රචාරක කටයුතු ආරම්භ කල යුතුද ?

II.        එය ආරම්භ කල යුත්තේ රජය මගින්ද ,පෞද්ගලිකවද ?

III.        පෞද්ගලිකව නම් බලපත්‍ර නිකුත් කල යුත්තේ එක් සමාගමකටද ,සමගම් කිහිපයක ද

IV.        ගුවන් විදුලි කටයුතු පාලනය කිරීම සදහා මණ්ඩලයක් පත් කල යුතුද එසේනම් එය තෝරා ගත යුත්තේ කෙසේද ?

කෙසේ නමුත් රජය මෙරට ගුවන් විදුලි ප්‍රචාරක කටයුතු පෞද්ගලික අංශයට ලබාදීමට කැමති නොවිය .එම නිසා ලංකාවේ ගුවන් විදුලිය ආරම්භ කලයුත්තේ තැපැල් සහ විදුලි සංදේශ දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ බව රජයේ තීරණය විය . මෙම පසුබිම යටතේ එඩ්වඩ් හාපර් ගුවන් විදුලි ට්‍රාන්ස්මිටරයක් සැදීම ආරම්භ කළේය .ඒ අනුව 1924 ජුනි 27 වන දින එවකට ලංකාවේ අග්‍රාණ්ඩුකාර ශ්‍රීමත් විලියම් හෙන්රි මැනින් ලංකා ඉංජිනේරු සංගමය වෙත පණිවිඩයක් නිකුත් කර ඇති අතර එය ලංකාවේ ප්‍රථම ගුවන් විදුලි විකාශය ලෙස සනිටුහන්  වී ඇත.එම විකාශය ඉතිහාසයට එක් වන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය යටත් විජිත වල පළමු හා ආසියාවේ පළමු ගුවන් විදුලි විකාශය ලෙසයි .

ලංකාවේ ප්‍රථම ගුවන් විදුලි ප්‍රචාරක මධස්ථානය ආරම්භ කර ඇත්තේ 1925 වර්ෂයේ දෙසැම්බර් 16 වන දිනය .එලෙස විකාශය කරන ලද වැඩසටහන් වලට බටහිර සංගීතය ,කාලගුණ වාර්තා ,වෙළද තොරතුරු ඇතුලත්ව ඇත .එම කාලය තුළ ගුවන් විදුලි බලපත්‍ර ලබාගැනීම ආරම්භ කර ඇත .එ අනුව 1925 ජුලි මාසයේ ගුවන් විදුලි බලපත්‍ර 129ක් නිකුත් කර ඇත .කල්යත්ම ගුවන් විදුලිය තුලින් නාට්‍ය ප්‍රචාරය ද ආරම්භ කර ඇත . “වයර්ලස් ඩර්මා”එලෙස ප්‍රචාරය කරන ලද පළමු නාට්‍ය වෙයි .1927 වර්ෂයේදී ක්‍රීඩා තොරතුරු සහ පුවත් විකාශයද ආරම්භ කර ඇත .එම වර්ෂයේදීම ප්‍රථම සජීවී සිංහල සංගීත වැඩසටහන ප්‍රචාරය කර ඇත .

ලංකා ගුවන් විදුලියේ මුල් යුගය නියෝජනය කරන ලද නිවේදකයන් අතර අන්ඩසන් ,එල් .ආර් විජේමාන්න ,ඩ්.ඇම්.කොලබගේ ,ඩ් .ටි.එල් ගුරුගේ ,කරුණාරත්න අබේසේකර ,එස් නටරාජා ප්‍රමුඛත්වය ගනී .බ්‍රිතාන්‍ය පාලකයන්ගේ අවශ්‍යතා ඉටු කර ගැනීම සදහා නිර්මාණය කරගත් ගුවන් විදුලියේ මවු භාෂාව බවට පත් වුයේ ඉංග්‍රීසි භාෂාවයි .ගුවන් විදුලිය තුලින් ප්‍රථමයෙන්ම සිංහල භාෂාවෙන් කතාවක් සිදුකර ඇත්තේ බම්බලපිටියේ වජිරාරාමධිපතිව වඩා විසු පැලෑනේ සිරි වජිරඥාන හිමියන් හටය .ඒ 1928 අප්‍රේල් 21 වන දාය .1932 දක්වාම ප්‍රධාන ඉංජිනේරු වරයා ලෙස කටයුතු කලේ හාපර් මහතාය .1935 වන විට ලංකාවේ ගුවන් විදුලි බලපත් හිමියන් ගණන 3053 දක්වා වර්ධනය වී තිබුණි .

බ්‍රිතාන්‍ය මුලික කරගෙන බිහිවූ ලංකාවේ ගුවන් විදුලිය තුළ විකාශය වු වැඩසටහන් එම ආකෘතිය අනුවම බිහිවිය .ගුවන් විදුලිය තුලින් විකාශය වු බොහෝ වැඩසටහන් ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් විකාශනය වන වැඩසටහන් විය .ගුවන් විදුලියේ විකාශය වු සංගීත වැඩසටහන්ද ඉංග්‍රීසි වැඩසටහන් විය .එම වැඩසටහන් සිංහල සහ දෙමල මාධ්‍යයෙන් විකාශය වුයේ ගුවන් විදුලිය ආරම්භ වී බොහෝ කාලයකට පසුවය .මෙහිදී බටහිර සංගීත තැටි එංගලන්තයෙනුත් දෙමල සංගීත තැටි ඉන්දියාවෙනුත් ලබාගත් අතර සිංහල ගීත ඇතුලත් සංගීත තැටි ලබාගත්තේ එම තැටි නිපද වු කාර්ගිල්ස් ,මිලර්ස් වැනි සමාගම් වලින්ය .මුල් කාලින යුගයේ සිංහල ගීත ගයනා කරන ලද ගායකයින් අතර බි .එඩි  ද සිල්වා ,කෝකිලා දේවි ,සුසිලා ජයසිංහ ,රුක්මනී දේවි ,එස් .ඒ ලතිෆ් ප්‍රමුඛ වෙයි .

සිංහල සංගීතයට විප්ලවීය වෙනසක් කිරීමට ආනන්ද සමරකෝන් මහතා සමත් වන්නේ මෙම පසුබිම තුළය .ඉන්දියාවේදී රවින්ද්‍රනාත් තගොර්ගෙන් සංගීතය හදාරා මෙරටට පැමිණි ආනන්ද සමරකෝන් නව ආරකට අනුව ගීත ගායනා කිරීම ආරම්භ කළේය .එම කාලය තුළ ඔහුත් සමග තවත් ශිල්පින් කිහිප දෙනෙකු එකතු විය .ඔහුන් නම් කුමාරතුංග මුනිදාස ,රැපියල් තෙන්නකෝන් ,සුනිල් ශාන්තය .1941 වන විට ගුවන් විදුලි බලපත් හිමියන්ගේ සංඛාව 10 000 ඉක්මවා තිබුණි .දෙවන ලෝක යුද්දය ආරම්භ වීමත් සමග 1942 වන විට එය දකුණු ආසියාව දක්වා ව්‍යාප්ත විය .එම නිසා කොළඔ ටොරින්ටන් ප්‍රදේශයේ තිබු ගුවන් විදුලි සංස්ථ ගොඩනැගිල්ල යුද කදවුරක් ලෙස භාවිතයට ගන්නා ලදී. එම නිසා තාව කාලිකව ගුවන් විදුලි මධ්‍යස්ථානය කොළඹ බොරැල්ලේ කොටා පාරේ පිහිටි බවර් ගොඩනැගිල්ලට 1942 දී රැගෙන ගොස් ඇත .මෙම කාලයේ නිපදවන ලද වැඩසටහන්වල මුලික අරමුණ බවට පත් වුයේ යුද්දය පිළිබද තොරතුරු ජනතාවට ලබා දීමයි .කෙසේ වෙතත් මෙම කාලය තුළ සංගීත ගී තැටි 324 ක් ගුවන් විදුලි ය විසින් නිපදවා ඇත .

                    ස්ට්ව් ජොබ්ස් හා ඇපල් සමාගම

අද ලෝකයේ පවතින දැවැන්ත සමාගම් පිළිබද ලේඛනයක් සකස් කරන්නේ නම් ඇපල් සමාගම එහි ඉහලින්ම වැජඹෙනු ඇත. වර්ෂ 1976 අප්‍රේල් 01 වනදා, ස්ටීව් ජොබ්ස්, රොනල්ඩ් වේන් හා ස්ටීව් වොස්නියාක් යන තිදෙනා විසින් කැලිෆෝනියාවේදී ආරම්භ කරන ලද ඇපල් සමාගම, පරිගණක උපාංග, මෘදුකාංග නිර්මාණය කරන ප්‍රධාන පෙළේ සමාගමක් බවට පත්ව අවසන්. ඇපල් තාක්ෂණික උපාංග බිලියනකට අධික ප්‍රමාණයක් ලොව පුරා භාවිතා වන අතර එහි වත්කම් ප්‍රමාණය ඇමරිකානු රජයටත් වඩා වැඩි බව වාර්තා වනවා.ලෝකය අලුත් මගකට යොමු කල මෙම මිනිසා උපත ලබන්නේ 1955 වර්ෂයේදී ය .ජෝබ්සේ මව විසින් මොහු හදාගැනීම සදහා මධ්‍යම ප්‍රාන්තිකයන් වන ජොබ්ස් යුවළට භාර දීමට  මව වන ජොහානා විසින් කටයුතු කරනවා .                

                        (හදාගත් පියා සමග )

පාසල් කාලයේ දී ඔහුට තම ප්‍රියතම මිතුරා වන ඉලෙක්ට්‍රොනික විද්‍යාවට තදින් ඇළුම් කළ ස්ටීවන් වොස්නියැක් හමු වෙනවා.වයස අවුරුදු 19 දී මොහු සරසවියට ඇතුලත් වුවත් මස 6 කින් ඉන් ඉවත් වනවා .1974 දී ජොබ්ස් සාමාන්‍ය කාර්මිකයෙකු ලෙස “අවාරි” සමාගමට එකතු වෙනවා .එය වීඩියෝ ක්‍රීඩා සම්බන්ද ආයතනයක් .මොහුගේ මිතුරා වූ වොස්නියක් මෙම කාලයේදී HP සමාගමේ සේවයට එකතු වී සිටි අතර ඔහු තමන්ගේම පරිගණකයක් නිර්මානය කිරීමේ කාර්යේ නියෙලි සිටියා .මේ සදහා මුදල් සොයා දෙනු ලැබුවේ ජොබ්ස් විසිනි .ඒ තම පවුල සතු වූ වොක්ස්වැගන් වැන් රථය විකුණා ලබාගත් ඩොලර් 1000 ක මුදලක් යෙදවීමෙන් .මෙම නිශ්පාදන කටයුතු සිදු කලේ ජෝබ්ස්ගේ නිවසේ ගරාජය තුලය .මෙම නිශ්පාදන ව්‍යාපාරය 1976 අප්‍රේල් 01 වන දින ආරම්භ කරන අතර ඒ  සදහා “ඇපල්” යන නම භාවිතා කර ඇත.මොහුන් නිපදවූ පළමු පරිගණකය වන “ඇපල් 1”පර්ගනකයේ තිබී ඇත්තේ HP පරිගණක වල කොටස්ය . එය සාර්ථක වීමත් එක්ක Apple 2 නිර්මාණය කර ඩොලර් 300ක මුදලකට අලෙවි කරන්නට් විය. එය 4kb රැම් මතකයකින් යුත් පරිගණකයක් විය. ස්ටීව් ජොබ්ස් රෝලන්ඩ් හා එක්ව සමාගමේ පලමු ලාංචනය නිර්මාණය කරන ලදි. එහි තිබුනේ ඇපල්ගසක් යට සිටින අයිසැක් නිව්ටන් යැයි සිතිය හැකි මිනිසෙකි. ටික කාලෙකින් රෝලන්ඩ් සමාගමෙන් ඉත් වීමෙන් පසු ඇපල් ගෙඩියක කෑල්ලක් කා දමා ඇති අයුරෙන් ලාංචනය නිර්මාණය කර එයට දේදුන්නේ වර්ණ දමන ලදි.

1977 -1978 කාලයේදී සමාගම ඉතා වේගයෙන් වර්ධනය වී ඇත.පරිගණක ක්‍ෂේත්‍රයේ විවිධ තරග කරුවන් නැගී සිටීම ,ලෝකයම තොරතුරු යුගයට ගමන් කිරීම ,පාරිභෝගික අවශ්‍යතාවයන් වේගයෙන් ඉහල යාම,ගෝලීය වෙළදපොළවල් බිහිවීම මෙයට හේතු වීය . 1980 මැයි මාසයේ දී ඇපල් 3 පරිගණකය වෙළඳ පොළට හඳුන්වා දුන්නත් එය එතරම් සාර්ථක වන්නේ නෑ. ආරම්භ කර වසර හතරකින් ලොව පුරා ඉතා ප්‍රසිද්ධ වූ ඇපල් සමාගම වසර හතරකට පසුව එහි වටිනාකම ඩොලර් කෝටි 179ක් දක්වා වර්ධනය කර ගන්නවා. ලෝකයේ මහා විපර්යාසයක් ඇතිකල ඇපල් මැකින්ටොශ් පරිගණක 1984 දී ඔහු අතින් බිහිවිය. එය ලෝව මහත් පෙරලියක් ඇතිකලේ එය ලොව ප්‍රථම GUI -(graphical user interface) එකක් එනම් අපි අද භාවිතා කරන අයිකන් හා මවුස්පොයින්ටරයක් තිබූ ප්‍රථම පරිගණකයක් වීම නිසයි. අදටත් ඇපල් I Mac යනු ලොව බැබලෙන පරිගණකයකි.

1986දී ජෝබ්ස්ට ඇපල් සමාගමෙන් ඉවත්වීමට සිදුවුනේ ආයතනයේ පරිපාලන ප්රශ්නයක් නිසාය. එයින් ඉවත් වූ ඔහු Next step නමින් නව සමාගමක් ඇරබිය. WWW හෙවත් world wide web ආරම්භය ද සිදුකලේ මෙම Next පරිගණකයකය. පසුව pixar.inc නම් කාටුන් නිශ්පාදන ආයතනයක් ඔහු ආරම්භ කලේය. එම ආයතනයෙන් නිපදවූ Toy Story වැනි කාටුන් චිත්රපට ලොව පුරා ප්රසිද්ධ විය. ඒවනවිට Gil amelio යටතේ තිබූ ඇපල් සමාගම ස්ටීව් ජොබ්ස්ව next ආයතනයත් සමගම මිලදී ගන්නා ලදි. නැවතත් ස්ටීව් ජොබ්ස් එහි ප්‍රධාන විධායක නිළධාරියා බවට පත් විය. 2003දී ඔහු I pod උපකරණ හදුන්වා දෙනලදි . i phone , i pads, i pods, වැනි නිශ්පාදන සමගින් නැවතත් එම ආයතනය නගාසිටුවන්නට ඔහුට හැකි විය . 2003 දී ඔහුට ආමාශයේ පිලිකාවක් වැලදුනි. ඔහු 56 වැනි වියේදී ඇපල් සමාගමෙන් ඉවත් වුනේය.2011 ඔක්තෝබර් 05 වන දින ඔහු අකාලයේ මියගිය අතර ඔහු මියයනවිටත් ලෝකය නව ලොවකට රැගෙන ගොස් අවසන් ය. i phone, i pods, i pads, i mac පරිගණක , i watch වැනි දහසකුත් නිමැවුම් බිහිකල ජොබ්ස් නොමැකෙන නමක ලෝකයේ සටහන් කර ඇත .Apple iphone පෙලෙහි අලුත්ම මාදිලිය වූ Apple Iphone 7 දුරකථනය පසුගිය දා එලිදැක්වීය, ඒ නව තාක්ෂණයන් රැසක් ලොවට දායාද කරමිනි.

                     (ඇපල් 1 පරිගණකය )

මෙම සමාගම මුල් වසර 30 දී “ඇපල් පරිගණක සමාගම ” ලෙස හැදින්වූ අතර ඔවුන්ගේ නිශ්පාදන පරිගණකයෙන් ඔබ්බට ගිය නිසා “ඇපල් සමාගම”ලෙස හදුන්වනු ලැබේ .

ඇපල් සමාගම 2007 ජුනි මස 29 වැනිදා ස්ටිව් ජොබ්ස් විසින් සැන්ෆැන්සිස්කෝ හි මැක්වර්ල්ඩ් ශාලාවේදි ප්‍රථම ඇපල්iPhone ය ලොවට ප්‍රථම වතාවට  හදුන්වා දෙන ලදී . එකල එය මැජික් ෆෝනයක් ලෙස හදුන්වා දුන් අතරම සාමාන්‍ය දුරකතනයකට වඩා අවුරුදු 05 ක් ඉදිරියෙන් සිටින්නක් බවද ප්‍රචාරය වෙමින් තිබුණි . එතැන් සිට අද දක්වා ඇපල් දුරකථනය විවිධ වෙනස්කම් ඔස්සේ නිකුත් කර ඇති අතර එලෙස නිකුත් කරන ලද කාල පරාසයන් පහත දැක්වෙයි .

2007  iPhone 2G

2008  iPhone 3G

2009  iPhone 3GS

2010  iPhone 4

2011  iPhone 4S

2012   iPhone 5

2013  iPhone 5S

          iPhone 5C

2014  iPhone 6/6 Plus

2015  iPhone 6S / 6S Plus

2016          iPhone SE

                   iPhone 7/7 Plus

2017           iPhone 8/8 Plus

                    iPhone X